Landy Aleksander Robert (1881–1969), lekarz pediatra, działacz społeczny, pisarz. Ur. 24 X we wsi Żdanowo w pow. kireńskim w gub. irkuckiej na Syberii, w miejscu zesłania rodziców. Był synem Stanisława (zob.) i Feliksy z Lewandowskich. Po skończeniu gimnazjum w Irkucku rozpoczął L. studia medyczne w r. 1900 na Uniw. Warsz. W r. 1905 aresztowany za udział w demonstracji na placu Grzybowskim, po kilku miesiącach został zwolniony z więzienia z nakazem opuszczenia Królestwa; relegowany równocześnie z uniwersytetu, przeniósł się L. do Krakowa, gdzie 25 I 1908 r. uzyskał dyplom doktora wszech nauk lekarskich. W t. r. wyjechał do Moskwy dla uzyskania specjalizacji w zakresie pediatrii. Pracował tam 10 lat w miejskich Szpitalach Dziecięcych, Św. Włodzimierza i Morozowskim, kolejno jako asystent, ordynator, lekarz naczelny; był również kierownikiem poradni dla dzieci, jednocześnie współpracował z wielu organizacjami polskimi i rosyjskimi. Podczas pierwszej wojny światowej pracował L. w Polskim Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny jako naczelnik Wydziału Lekarskiego i członek zarządu. Organizował i prowadził Poradnię dla Dzieci i «Kroplę Mleka», organizował pomoc dla dzieci, osób chorych i starców. Po wybuchu rewolucji październikowej z polecenia organizacji delegatów wysiedleńców organizował żłobki, domy dziecka i internaty dla młodzieży; uczestniczył również w pracach komisji planującej rozbudowę opieki społecznej dla dzieci. Z polecenia władz reorganizował Moskiewski Dom Wychowawczy, tworzył sieć eksperymentalnych i wzorcowych placówek wychowawczych (Domy Dziecka, Domy Małego Dziecka, Poradnie, szkoły dla pielęgniarek, dla nianiek i in.), z czego potem powstał Instytut Pediatryczny, którego L. był naczelnym lekarzem i dyrektorem (1918–21).
W grudniu 1921 r. wrócił L. do Warszawy, objął pracę w Miejskiej Poradni dla Dzieci i w Kasie Chorych jako lekarz pediatra (1923–40). Pracował też społecznie. Był członkiem Zarządu Głównego Robotniczego Tow. Przyjaciół Dzieci (RTPD, 1923–35), przewodniczącym Komisji Medyczno-Pedagogicznej RTPD i opiekował się jego placówkami jako pediatra. Był przewodniczącym Oddziału Żoliborskiego RTPD (1927–39), który zorganizował przy współpracy Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej, tworząc zespół nowoczesnych świeckich placówek, jak poradnia dla niemowląt, poradnia dla dzieci przedszkolnych i szkolnych, przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, ogród szkolny, świetlica, biblioteka dziecięca, teatrzyk kukiełkowy «Baj», kuchnia mleczna, kolonie, półkolonie itp. Podczas okupacji pracował konspiracyjnie w RTPD. W czasie powstania warszawskiego w charakterze lekarza powiatowego opiekował się ludnością cywilną Żoliborza, organizując szpitale zakaźne, przychodnie, punkty opatrunkowe, czasowe domy opieki nad rannymi lub opuszczonymi dziećmi. Po upadku powstania pracował przez 2 lata w Miechowie jako pediatra w Ubezpieczalni Społecznej. W r. 1946 wezwany przez RTPD, wybrany ponownie członkiem Zarządu Głównego, wrócił do Warszawy i objął kierownictwo Wydziału Zdrowia RTPD. Zreorganizował powołany przy Zarządzie Głównym Centralny Ośrodek Higieniczno-Wychowawczy i został jego dyrektorem (1946–51). Jednocześnie w Min. Oświaty pełnił obowiązki wizytatora higieny szkolnej (1946–51) i naczelnika Wydziału Higieny Szkolnej (1947–51). Był kierownikiem Oddziału Higieny Instytutu Matki i Dziecka (1951–2).
Od r. 1952, wycofawszy się z zajmowanych stanowisk, pracował L. jako lekarz poradni dla dzieci i poradni reumatologicznej dla dzieci, uczestniczył w pracach różnych komisji Min. Oświaty i Min. Zdrowia, od r. 1957 był członkiem Komisji Zdrowia Centralnej Rady Związków Zawodowych (CRZZ) i przewodniczącym Podkomisji Higieny Szkolnej CRZZ, ogłaszał liczne prace w czasopismach lekarskich, pedagogicznych i społecznych, jak „Biuletyn Robotniczego Tow. Przyjaciół Dzieci”, „Pediatria Polska”, „Przyjaciel Dziecka”, „Świetlica”, „Wychowanie w Przedszkolu”, „Życie Osiedli Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej”, „Życie Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej” i in., omawiając głównie higienę i profilaktykę małego dziecka, organizację poradni higieniczno-wychowawczych, rolę pediatry w społecznym wychowaniu dzieci itp. Jego podręcznik dla wychowawczyń w przedszkolach, pt. Higiena w przedszkolu (W. 1954), doczekał się 3 wydań. Jako druk powielony wydało TPD jego pracę pt. Helenów. Założenia programowe (W. 1960). Pośmiertnie wydano jego Rozwój somatyczny i zdrowie dziecka w pracy: A. Landy, M. Kwiatowska, Z. Topińska, „Rozwój i wychowanie dziecka w wieku przedszkolnym”, W. 1970 s. 7–137 („Biblioteka Wiedzy Pedagogicznej” pod red. B. Suchodolskiego). Był członkiem honorowym Polskiego Tow. Pediatrycznego i RTPD. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim, Oficerskim i Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, Odznaką za Wzorową Pracę w Służbie Zdrowia, Medalem Zwycięstwa i Wolności KRN, Złotą Odznaką Odbudowy Warszawy i in. Zmarł 17 IV 1969 r. w Warszawie, pochowany na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim. Był żonaty z Romaną Golde, prawnikiem, miał córkę Joannę 1. Brzezińską, 2. Tołwińską (ur. 1907) i syna Stanisława (1910–1943).
Kuzańska M., Doktor A. L. pionier społecznego wychowania, „Przyjaciel Dziecka” R. 13: 1969 nr 7/8 s. 9–10 (fot.); taż, Koncepcje wydawnicze Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, Wr. 1966; taż, 17 kwietnia 1969 r. zmarł A. L. lekarz-społecznik, „Życie Osiedli Warszawskiej Spółdzielni Mieszkaniowej” R. 39: 1969 nr 5 s. 5 (fot.); Kwiatowska M., Dzieje wychowania przedszkolnego, w: Dzieje oświaty. T. III. Okres międzywojenny, w: Rozwój pedagogiki polskiej w 25-lecie PRL, (w druku); Lejmbach Z., Dr med. A. L., „Pediatria Pol.” T. 44: 1969 nr 10 s. 1209–12 (fot.); Olesiński I., Dr A. L., „Służba Zdrowia” 1969 nr 18 s. 2 (fot.); Swobodowa M., Ośrodek szkolno-wychowawczy na Żoliborzu, w: Eksperymenty pedagogiczne w Polsce w latach 1900–1939, Wr. 1963 s. 94–111; Szwalbe S., Dr A. L., „Życie Warsz.” 1969 nr 99; Topińska Z., Życie i praca doktora A. L-ego, „Wychowanie w Przedszkolu” R. 22: 1969 nr 7/8 s. 364–8 (fot.); Żemis S., Dr A. L., „Domy Spółdzielcze” R. 12: 1969 nr 9 s. 32; – „Roczn. Lek. Rzplitej Pol.” (W.) 1936, 1938, 1948; Spis fachowych pracowników służby zdrowia, W. 1964; – Nekrologi z r. 1969: „Przekrój” nr 17, „Służba Zdrowia” nr 17, „Stolica” nr 20, „Trybuna Ludu” nr 110, „Życie Warsz.” nr 92, 93, 95, 96, 97; – Arch. Gł. B. Lek.: Akta Izby Lekarskiej Warszawsko-Białostockiej T. 283/48, fot.; – Własnoręczny życiorys L-ego w posiadaniu Marii Arnoldowej; – Informacje Marii Arnoldowej i Ireny Kanabusowej.
Teresa Ostrowska